Những điều cần biết về Thiền

Độ phổ biến của “Thiền” và “Chánh niệm” đã tăng đột biến trong những năm gần đây. Từ năm 2020 trở đi, người ta dành sự quan tâm rất nhiều đến đời sống tinh thần thay vì chỉ chăm chú xây dựng đời sống vật chất. Chúng ta bỏ quên đời sống nội tâm bên trong khá lâu, hãy quay lại để kết nối với chính mình ngay từ bây giờ. Mình sẽ cố gắng tạo những điều kiện để bạn tiếp xúc hiệu quả hơn, sâu sắc hơn tâm hồn bằng các bài Thiền, bằng âm thanh chữa lành, bằng chính giọng nói của Trà.

Tại sao lại là Thiền?

Trước tiên, để đạt được kết quả ta phải dành thời gian thực hành, lời khuyên của mình là hãy thực tập xuyên suốt trong đời sống vật chất để ta không bỏ quên bản thân như trước kia nữa. Đây là điều kiện để vén dần những tấm màn “vô minh” che lấp sự hiểu biết và trí tuệ của ta.

Ta nhận ra được ta không phải là cơn giận, cơn tham, cơn đố kỵ, ganh ghét khởi sinh từ trong “tâm” ta. Khi ta để những vọng động đó đến rồi đi, ta sẽ thấy được ta là một mặt hồ tĩnh lặng, thuần khiết như nước - lúc đó ta vô cùng an lạc, bình yên.

“Tôi có một cơn giận với bố mẹ tôi; tôi thấy rằng tôi đang giận bố mẹ tôi vì họ la tôi, tôi đã chọn im lặng ngay lúc đó; trước hết tôi biết khi tôi phản ứng lại với cơn tức giận đó, tôi sẽ làm tổn thương bố mẹ tôi và tôi hối hận sau những lần như vậy. Tôi học được cách im lặng trước, sau đó tôi đưa mình về Chánh niệm, quan sát hơi thở, đưa tôi về với hiện tại; khi cơn giận lắng xuống tôi đã quan sát được nó khởi lên vì điều gì? Tôi nhìn nhận một cách khách quan lý do bố mẹ tôi làm điều đó với tôi. Sau đó tôi không để cơn giận lại trong lòng nữa, tôi quên nó, tôi bình thường với bố mẹ; không vì điều đó mà ghét bố mẹ tôi".

Mỗi lần có những cơn cảm xúc làm tôi khó chịu và tôi sắp phát tiết, phun ra những lời cay độc, đầy tổn thương đến đối phương, tôi sẽ thực tập im lặng và thở (đưa mình về Chánh niệm). Tôi không để cảm xúc dẫn dắt tôi nữa. Đây là quá trình thực hành Niệm – Đinh –Tuệ. Biết bản thân có vấn đề - thực tập nhận biết chúng – quan sát chúng đến từ đâu – tuệ giác sẽ cho ta cách giải quyết chúng, thực tập Thiền (Chánh niệm) là ta đang tạo điều kiện cho trí tuệ được khởi lên và lựa chọn cách giải quyết, không còn bị lệ thuộc hay bị kiểm soát bởi cảm xúc nữa.

Chúng ta đang trải qua cuộc sống của bản thân với một số khái niệm, những quy tắc được đặt ra theo số đông, nó lặp đi lặp lại tạo thành cài đặt tự động. Trong đó, có một số lối suy nghĩ không phù hợp hay không có lợi ích cho cá nhân ta, chúng làm tổn hại đến hạnh phúc và chất lượng cuộc sống của chính ta.

Thực hành Thiền giúp ta tìm hiểu về lối suy nghĩ tự động được cài cắm rất sâu trong tâm trí. Khi ta thực tập lâu dài, ta càng có khả năng nhận diện và thay đổi được lối suy nghĩ, cách sống tích cực hơn. Khi duy trì điều độ như một thói quen, ta có thể đào sâu hơn khả năng của ta để đạt được trạng thái thật sự an lạc, bình yên.

Mặc dù Thiền định nghe có vẻ tuyệt vời nhưng việc bắt đầu có thể khiến ta bối rối. Có hàng ngàn trường phái, phương pháp Thiền khác nhau. Tuy nhiên, cốt lõi của mọi phương pháp là sự tĩnh lặng của tâm trí và đưa tâm quay về thực tại “ở đây – ngay lúc này”, con người của ta, nhận thức về tình thương trong ta.

Ta có thể thực tập bất kỳ lúc nào, ở đâu với tư thế nào cũng được: đi, đứng, nằm, ngồi hoặc trong lúc làm việc gì chỉ cần “nhiếp tâm” vào 1 đối tượng đang làm là ta đang có mặt ở thực tại, là Chánh niệm. Ai cũng có thể thực tập được, chỉ cần ta muốn hãy làm ngay. Thiền là bước ra khỏi suy nghĩ của ta và đi vào nhận thức cơ thể; đi vào bên trong và quan sát một cách có ý thức đời sống nội tâm của chính mình.

Những lợi ích thể chất - tinh thần sẽ đến từ Thiền?

- Phát triển khả năng tập trung, trí nhớ và trí thông minh.

- Kiểm soát căng thẳng, cảm xúc tốt hơn

- Cải thiện giấc ngủ, huyết áp hoặc các chứng lo âu, trầm cảm

- Tăng khả năng hiểu sâu hơn về bản thân

- Tăng khả năng nhận thức, tập trung

- Phát triển trực giác.

Ngày càng có nhiều lợi ích được Khoa học khám phá và chứng thực. Trong số đó có:

- Mức độ đồng cảm, lòng trắc ẩn được nâng cao đồng thời mức độ căng thẳng của ta giảm xuống.

- Giảm các triệu chứng trầm cảm, rối loạn lo âu và mất ngủ.

- Tăng dopamine. Dopamine là một loại hormone quan trọng giúp tăng cường cảm giác vui vẻ, động lực.

- Tác động tích cực đến norepinephrine, giúp tăng cường sự chú ý và cải thiện sức khỏe não bộ.

Thiền và Tôn giáo

Thiền đóng vai trò lớn trong các nền văn hóa khác nhau trên toàn thế giới từ trước đến nay. Mặc dù Thiền có thể có nhiều hình thức, nhưng nhìn chung mục đích là áp dụng để phát triển nhận thức, chuyển hóa tâm hồn.

Ta không cần phải thuộc về một tôn giáo cụ thể nào mới có thể thực hành, trải nghiệm lợi ích của Thiền. Nhiều người xem Thiền như công cụ để nâng cao tâm trí và thực tập mà không nhất thiết phải có tôn giáo hay tâm linh nào.

Làm sao để Thiền?

Ta có thể thực tập bất cứ lúc nào, nơi nào bằng cách tập trung vào hiện tại, ngay trong thời điểm này, một sự thực tập vô cùng đơn giản là quay về với hơi thở của chính ta.

1. Ngồi hoặc nằm xuống ở tư thế thoải mái.

2. Hít thở sâu vài lần và nhắm mắt lại.

3. Để bản thân thở tự nhiên, không ép buộc hơi thở nông hay sâu, quan sát hơi thở (khi thở ra, ta biết ta đang thở ra; thở vào ta biết đang thở vào). Hơi thở ngắn hay dài, ổn định hay không ta cũng sẽ nhận biết được khi chú tâm vào nó.

4. Trong quá trình chú tâm vào nhịp thở, những suy nghĩ bắt đầu len lỏi vào tâm trí ta. Khi điều này xảy ra, ta chỉ cần thừa nhận suy nghĩ và cho phép nó trôi qua. Sau đó, ta đưa sự chú ý của ta trở lại hơi thở. Đây là cách để ta quan sát, nhận diện một suy nghĩ xuất hiện trong đầu và cho phép nó trôi qua vì ta đã đưa ý thức về thực tại với hơi thở. Ta không cần Thiền trong thời gian dài, với những ai mới bắt đầu chỉ cần thực tập trong 5 phút. Quan trọng là điều độ mỗi ngày, dành ra thời gian Thiền để tạo thói quen rồi tăng dần thời gian lên tùy cảm nhận cơ thể.

Hi vọng các bạn sẽ góp nhặt được những điều phù hợp thông qua bài viết này. Gửi niệm lành đến cho các bạn !

Sơn Trà